Sự tích cây nêu ngày Tết: Lý giải vì sao người Việt dựng tre đầu năm

Cây nêu ngày Tết là câu chuyện dân gian kể về cách con người khéo léo, kiên trì đánh đuổi quỷ dữ, giành lại đất đai và gìn giữ bình yên. Truyện không chỉ giải thích nguồn gốc tục dựng cây nêu – một nét đẹp văn hóa trong ngày Tết mà hình ảnh cây tre cao vút với chuông, phướn, lá gai… còn tượng trưng cho sự bình an, may mắn và lòng biết ơn tổ tiên của người Việt.

Hãy cùng đọc truyện để khám phá xem con người đã làm gì để chiến thắng quỷ dữ và cách dựng nêu thế nào đúng phong tục ngày Tết nhé.

Kể chuyện Sự tích cây nêu ngày Tết

Ngày xưa, cả trái đất thuộc về quỷ, con người chỉ được ở nhờ mà thôi. Muốn làm ruộng, người phải đến xin và luôn bị quỷ đặt ra những luật lệ khắt khe vì chúng vốn rất tham lam.

Năm ấy, lúa người trồng được mùa. Thấy thóc nhiều, quỷ bèn ra điều kiện quỷ lấy ngọn, người chỉ được gốc. Vậy là cả năm con người vất vả mà cuối cùng chỉ được ôm mấy gốc rạ, đói khổ vô cùng.

Không còn cách nào khác, người khấn Bụt. Bụt hiện lên và bảo:

• Năm tới con hãy trồng khoai.

Người làm theo lời Bụt dặn. Đến mùa, người mang ngọn khoai nộp cho quỷ, còn bao nhiêu củ thì giữ lại ăn. Quỷ tức lắm nhưng không làm gì được.

Sang năm sau, quỷ lại bày luật mới, quỷ ăn cả ngọn lẫn gốc. Người lại khấn Bụt. Bụt dặn:

• Con hãy trồng ngô đi.

Đến vụ ngô, con người bình thản đem ngọn và rễ giao cho quỷ, còn trái ngô thì giữ lại hết. Quỷ bị gạt lần thứ hai nên vô cùng tức giận liền đòi lại toàn bộ ruộng đất, không cho người trồng trọt nữa.

Con người lại tìm đến Bụt. Bụt nói:

• Con hãy mua một miếng đất nhỏ, chỉ cần đủ trồng một cây tre. Con nhớ giao kèo với quỷ, bóng tre ngả đến đâu thì đất ấy thuộc về con.

Người nghe theo, quyết mua một miếng đất nhỏ dù phải trả giá cao. Khi trồng tre xong, Bụt cho người một chiếc áo để treo lên ngọn tre. Cây tre lớn dần, bóng tre đổ xa đến đâu thì đất của người mở rộng đến đó. Cứ thế, người lấn dần đất của quỷ, cuối cùng đẩy quỷ ra tận biển đảo xa xôi.

Từ ngày ấy, cuộc sống của con người ấm no hơn hẳn. Nhưng quỷ tham lam nào chịu để người yên, thỉnh thoảng chúng lại mò vào cướp đất. Người khấn Bụt. Bụt dặn:

• Con cứ dùng cung bắn, rắc vôi bột, phun nước tỏi và đánh bằng lá dứa có gai. Quỷ có hung hăng mấy cũng phải chạy thôi.

Con người làm đúng lời Bụt dặn. Quỷ và thú dữ sợ quá bỏ chạy tán loạn. Từ đó, chúng chỉ dám xin mỗi năm vào thăm mộ tổ tiên trong mấy ngày đầu năm mới.

Cũng vì vậy mà dân ta có tục dựng cây nêu ngày Tết. Một cây tre cắm giữa sân, trên ngọn treo chuông khánh leng keng, như lời nhắc nhở với quỷ, đất này là của con người.

Truyện Sự tích cây nêu ngày Tết bằng tiếng Anh

Long ago, demons ruled the Earth, and humans had to live on land lent by them. The demons were greedy and always made unfair rules.

One year, humans planted rice, but the demons took all the best parts, leaving only the stalks. People prayed to Buddha for help. Buddha told them to plant sweet potatoes, then corn, and in each case, humans cleverly kept the harvest for themselves while still obeying the demons.

Finally, humans bought a piece of land to plant bamboo. Buddha advised them that the land under the bamboo’s shadow would belong to humans. They gradually reclaimed the land from the demons.

To protect their land, humans were taught to use bows, lime, garlic water, and spiky leaves to chase away demons. This is why, during Tết, people raise a bamboo pole called “cây nêu”, often decorated with flags or bells, to ward off evil spirits and honor their ancestors.

>>> Xem thêm: Tiếng Anh cho trẻ mầm non: 8 phương pháp học hiệu quả, dễ áp dụng

Bài học ý nghĩa từ chuyện Sự tích cây nêu ngày Tết

Không chỉ giải thích nguồn gốc của một phong tục đẹp, Sự tích cây nêu ngày Tết còn gửi gắm nhiều bài học ý nghĩa về trí tuệ và lòng kiên trì.

1. Luôn có lòng tin vào điều tốt và người tốt

Mỗi khi gặp khó khăn, con người đều nhận được sự giúp đỡ của Bụt. Nhờ tin tưởng và làm theo lời Bụt, con người đã vượt qua mọi thử thách. Vì thế, bé hãy luôn tin vào điều tốt và những người sẵn sàng giúp mình, chỉ cần làm điều đúng thì mọi rắc rối sẽ được giải quyết.

2. Kiên trì và thông minh thì sẽ thành công

Quỷ mạnh và tham lam, luôn tìm cách chiếm hết phần ngon nhưng con người không bao giờ bỏ cuộc. Nhờ kiên trì, bình tĩnh và khôn khéo, cuối cùng con người đã lấy lại đất và sống bình yên. Khi gặp khó khăn, bé đừng nản lòng. Nếu kiên trì và biết cách suy nghĩ thông minh, con sẽ tìm ra giải pháp và chiến thắng cả những thử thách khó khăn.

3. Biết giữ gìn và bảo vệ thành quả của mình

Sau khi lấy lại đất, con người vẫn phải bảo vệ thành quả trước sự quấy phá của quỷ. Vì vậy, tục dựng cây nêu ra đời, nhắc nhở quỷ rằng đây là đất của con người. Qua đó, truyện dạy bé bài học, khi có điều gì tốt đẹp, bé hãy biết giữ gìn và trân trọng.

Đố vui cùng bé về truyện Sự tích cây nêu ngày Tết

1. Ngày xưa ai làm chủ trái đất?

Ngày xưa, trái đất thuộc về quỷ, con người chỉ được ở nhờ.

2. Khi con người trồng lúa bội thu, quỷ đã ra lệnh thế nào để chiếm hết thóc lúa?

Quỷ ra lệnh cho người ăn gốc còn quỷ ăn ngọn.

3. Bụt đã dặn con người mua một miếng đất để trồng cây gì?

Bụt dặn mua một miếng đất để trồng tre và giao kèo với quỷ, bóng tre ngả đến đâu thì đất ấy thuộc về người.

4. Khi quỷ đòi cướp lại đất, Bụt đã dặn con người dùng gì để xua đuổi?

Bụt dặn người dùng cung bắn, rắc vôi bột, phun nước tỏi và đánh bằng lá dứa có gai.

5. Cây nêu trong truyện là gì?

Cây nêu là một cây tre cắm giữa sân vào những ngày cuối năm, trên ngọn treo chuông khánh leng keng như lời nhắc nhở với quỷ, đất này là của con người.

>>> Xem thêm: 30+ câu đối Tết cho trẻ mầm non ý nghĩa và dễ thuộc

Tục dựng nêu ngày Tết có ý nghĩa gì?

Tục dựng cây nêu ngày Tết là một phong tục lâu đời của người Việt, mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng. Dưới đây là những ý nghĩa đơn giản và dễ hiểu, ba mẹ có thể giải thích cho bé:

1. Xua đuổi tà ma, quỷ dữ

Theo dân gian, cây nêu được dựng lên để báo cho quỷ biết rằng đây là đất của con người, không được đến quấy phá. Chuông, khánh và các vật treo trên ngọn cây nêu phát ra tiếng leng keng giúp xua đuổi tà khí, giữ sự bình yên cho gia đình.

2. Ý nghĩa cây nêu ngày Tết: Cầu mong bình an và may mắn

Cây nêu vươn cao là biểu tượng của sự bảo vệ, thể hiện mong muốn kết nối giữa con người với trời đất. Vì thế, khi dựng nêu, người dân mong ước được che chở và gửi gắm hy vọng một năm mới bình an, may mắn và gặp nhiều điều tốt lành.

3. Thanh tẩy, làm sạch không gian để đón Tết

Cây nêu ngày Tết đánh dấu thời khắc nhà cửa đã sạch sẽ, mọi thứ đã sẵn sàng để đón ông bà tổ tiên, con cháu về đoàn viên, sum họp.

4. Cây nêu ngày Tết thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và hướng về nguồn cội

Cây nêu được dựng lên như một cách để tỏ lòng biết ơn và kính trọng tổ tiên. Đồng thời nhắc nhở con cháu hướng về cội nguồn và giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc.

>>> Xem thêm: 11 ý tưởng trang trí Tết mầm non đẹp cho bé vui đến trường

3 cách dựng cây nêu ngày Tết đúng phong tục và dễ thực hiện

Theo phong tục truyền thống, cây nêu thường được dựng vào ngày 23 tháng chạp là ngày Táo quân về trời và được hạ xuống vào ngày mùng 7 tháng Giêng. Ba mẹ có thể tham khảo những cách trang trí cây nêu ngày Tết đúng phong tục, vừa đơn giản vừa dễ thực hiện dưới đây.

1. Dựng cây nêu ngày Tết treo chuông, khánh đơn giản

• Cây nêu truyền thống thường dùng cây tre hoặc trúc cao, thẳng (6-10m), gọt bỏ cành lá ở thân, chỉ giữ lại phần ngọn.

• Trên ngọn nêu, treo chuông gió hoặc khánh để báo hiệu, xua đuổi tà ma, cùng với các vật phẩm khác như lá phướn, dây đỏ và câu đối chúc Tết mang ý nghĩa cầu mong may mắn, an lành trong năm mới.

2. Cây nêu ngày Tết treo vật phẩm mang ý nghĩa tín ngưỡng

• Dùng cây tre, hoặc trúc thẳng, cao từ 6 – 10m, gọt bỏ lá, gai ở thân, giữ lại phần ngọn.

• Treo các vật phẩm mang ý nghĩa tín ngưỡng truyền thống như cành đa, lá dứa, nhánh xương rồng hoặc vòng tròn tre, vải đỏ chứa gạo, muối, tỏi, trầu cau.

• Có thể treo thêm dụng cụ tạo âm thanh như chuông đất, khánh sành hoặc chuông gió để tạo tiếng leng keng nhẹ nhàng, thanh thoát, tăng không khí linh thiêng cho ngày Tết.

3. Trang trí cây nêu ngày Tết với đèn lồng và đèn nháy rực rỡ

• Chọn cây tre hoặc trúc thẳng, cao khoảng 6 – 10m, gọt bỏ lá và gai ở thân, chỉ giữ lại phần ngọn.

• Treo lồng đèn truyền thống với màu sắc tươi vui như đỏ, vàng… trên ngọn để tạo điểm nhấn và không khí ấm cúng.

• Quấn đèn nháy rực rỡ quanh thân cây và cắm cây trước cổng hoặc sân nhà để mang đến không gian Tết rực rỡ và sinh động.

Tóm lại, cây nêu ngày Tết không chỉ là một vật trang trí đơn thuần mà còn là biểu tượng thiêng liêng và nhân văn trong văn hóa Việt Nam. Hình ảnh cây nêu hiên ngang giữa trời đất cùng tiếng chuông ngân vang đã trở thành âm thanh đặc trưng những ngày Tết đến xuân về và khẳng định niềm tin sâu sắc của người Việt vào những điều tốt lành, may mắn sắp đến.

>>> Xem thêm: Các bài hát về Tết cho trẻ mầm non hào hứng đón xuân về