Cậu bé thông minh – Truyện cổ tích Việt Nam và bài học trí tuệ cho bé

Câu chuyện Cậu bé thông minh là một trong những truyện cổ tích Việt Nam nổi tiếng, thường được kể trong sách tiếng Việt lớp 3. Câu chuyện xoay quanh một cậu bé nghèo nhưng trí tuệ hơn người, nhiều lần đối đáp khéo léo khiến vua phải khâm phục. Qua những thử thách hóc búa như “bắt trâu đực đẻ”, “làm ba mâm cỗ từ chim sẻ” hay “xâu chỉ qua vỏ ốc”, cậu bé đã chứng minh trí thông minh và sự sáng tạo.

Truyện không chỉ mang tính giải trí mà còn truyền tải bài học sâu sắc: hãy tin vào bản thân, rèn luyện tư duy, ứng xử linh hoạt trước khó khăn. Đây cũng là nguồn cảm hứng để cha mẹ kể cho bé nghe trước giờ đi ngủ, giúp trẻ vừa giải trí vừa phát triển trí tuệ.

Kể chuyện Cậu bé thông minh phiên bản đầy đủ và phổ biến

Ngày xửa ngày xưa, có một ông vua muốn tìm người tài giỏi ra giúp nước. Nhà vua bèn sai một viên quan đi dò la khắp nơi. Viên quan này đưa ra nhiều câu đố oái oăm để thử thách dân chúng. Nhưng tiếc thay, mãi mà ông vẫn chưa tìm được ai thực sự thông minh hơn người.  

Bỗng một hôm tình cờ đi qua cánh đồng, viên quan nhìn thấy có hai cha con đang cày ruộng. Người cha đánh trâu cày, người con đập đất. Ông cho ngựa dừng lại hỏi han:

• Này ông lão, trâu của lão một ngày cày được mấy đường?

Khi người cha còn đang ngẩn người chưa biết trả lời ra sao thì đứa con chừng bảy, tám tuổi đã nhanh trí hỏi viên quan:

• Tôi xin hỏi ông câu này trước. Nếu ông trả lời được ngựa của ông một ngày đi được mấy bước thì tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi một ngày cày được mấy đường.

Nghe thấy cậu bé hỏi, viên quan sửng sốt không biết phải trả lời ra sao. Ông nghĩ bụng, đây nhất định là nhân tài mà đất nước đang tìm kiếm. Nghĩ thế, viên quan hỏi rõ tên tuổi, quê quán của hai cha con rồi nhanh chóng trở về tâu với nhà vua.

Nhà vua nghe viên quan nói thế thì lấy làm mừng lắm nhưng vẫn muốn xem thực hư thế nào. Vua bèn sai người ban cho ngôi làng ấy ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực và ra lệnh cả làng phải nuôi để ba con trâu ấy đẻ chín con. Nếu năm sau không giao nộp đủ số lượng, cả làng phải chịu tội.

Dân làng nhận lệnh vua ban vô cùng lo lắng, họp nhau bàn cách nhưng vẫn không biết phải làm sao. Cậu bé con nhà nông nghe chuyện liền thưa cha:

• Hiếm khi mới được vua ban lộc, cha hãy thưa với làng ngả thịt hai con trâu, đồ hai thúng gạo nếp để cả làng ăn cho sướng miệng. Còn lại một con trâu và một thúng gạo, cha xin làng làm lộ phí để hai cha con ta lên đường lo liệu việc này.

• Đừng làm bừa con ạ! Thịt ăn hết rồi thì lấy gì mà lo liệu.

Cậu bé vẫn quả quyết:

• Cha đừng lo lắng, cứ để con lo liệu chuyện này rồi sẽ ổn thôi!

Chiều theo ý con, người cha ra đình thưa chuyện với cả làng. Nghe xong, dân làng vẫn còn ngờ vực nên buộc hai cha con viết giấy cam đoan mới cho phép mổ trâu.

Ít hôm sau, hai cha con chuẩn bị hành lý lên kinh thành. Đến cung vua, cậu bé dặn cha đứng đợi bên ngoài. Nhân lúc lính canh không để ý, cậu lẻn vào trong cung rồi khóc toáng lên. Nghe tiếng khóc, vua sai lính truyền cậu bé vào hỏi chuyện:

• Thằng bé kia, ngươi có việc gì mà đến đây khóc lóc như thế?

Cậu bé vờ vĩnh đáp:

• Tâu đức vua, mẹ con mất sớm, cha con không chịu đẻ em bé để chơi với con nên con khóc. Xin đức vua phán bảo cha con đẻ em bé để con được nhờ ạ!

Vừa nghe cậu bé dứt lời, vua bật cười:

• Cha người giống đực đẻ làm sao được. Muốn có em thì ngươi phải kiếm vợ khác cho cha ngươi chứ.

Cậu bé bỗng cười tươi đáp:

• Dạ tâu vua, vậy sao vua lại ra lệnh bắt làng con phải nuôi ba con trâu đực đẻ thành chín con để nộp vua ạ? Giống đực thì làm sao đẻ được?

• Ta chỉ thử thôi mà, thế làng ngươi không biết đường mang trâu với gạo ra mà ăn với nhau à?

• Dạ tâu vua, biết là lộc vua ban nên làng chúng con đã làm cỗ ăn mừng rồi ạ.

Nhà vua biết cậu bé thông minh hơn người nhưng vẫn muốn thử trí thêm lần nữa. Ít lâu sau, nhà vua sai sứ giả mang một con chim sẻ đến nhà, bảo hai cha con phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Cậu bé liền bảo cha lấy cái kim may đồ đưa cho sứ giả và dặn:

• Ông mang cái này về tâu với đức vua, xin rèn cho tôi một con dao thật sắc để xẻ thịt chim làm cỗ.

Vua nghe bẩm thế thì tâm phục khẩu phục, lập tức truyền lệnh ban thưởng cho hai cha con.

Không lâu sau đó, một nước láng giềng lăm le xâm lược. Họ đã sai sứ giả mang sang một vỏ ốc dài, rỗng hai đầu và thách đố sâu một sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc. Sau khi nghe xong, cả vua và quan thần đều vò đầu bứt tai suy nghĩ, tìm cách. Người thì hiến kế bôi sáp vào sợi chỉ để dễ lọt qua, người thì dùng miệng hút sợi chỉ xuyên qua ruột ốc… nhưng mọi cách đều bất thành.

Cuối cùng, nhà vua sai người đến hỏi ý kiến cậu bé con người nông dân kia. Cậu bé nghe xong liền hát một bài:

Tang tính tang! Tính tình tang!

Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng

Bên thời lấy giấy mà bưng,

Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang

Tang tình tang…

Rồi nói thêm:

• Cứ làm theo cách này là được, tôi không cần phải đến kinh thành làm gì.

Viên quan vội vã quay về tâu với nhà vua. Quả đúng như lời cậu bé bày cách, sợi chỉ đã xuyên qua ruột ốc, khiến nước láng giềng phải tâm phục khẩu phục. Từ đó, cậu bé được vua ban thưởng, phong làm trạng nguyên và cho ở trong dinh thự gần hoàng cung.

>>> Xem thêm: Top 20 + truyện cho bé 6 tuổi nổi tiếng và được yêu thích nhất.

Câu chuyện Cậu bé thông minh trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 3

Ngày xưa, có một ông vua muốn tìm người tài ra giúp nước. Vua hạ lệnh cho mỗi làng trong vùng phải nộp một con gà trống biết đẻ trứng. Làng nào không có phải chịu tội. Được lệnh vua, dân chúng trong vùng vô cùng lo sợ. Chỉ có một cậu bé bình thản thưa với cha:

• Cha đưa con lên kinh đô gặp vua, con sẽ lo được việc này.

Người cha lấy làm lạ nhưng vẫn nói với dân làng. Không biết làm thế nào, làng đành cấp lộ phí cho hai cha con lên đường.

Đến trước cung vua, cậu bé kêu khóc ầm ĩ. Vua cho gọi vào hỏi:

• Cậu bé kia, sao dám đến đây làm ồn?

• Dạ bẩm đức vua. Cha con mới đẻ em bé, bắt con đi xin sữa cho em. Con không xin được liền bị cha đuổi đi.

Vua quát:

• Thằng bé này láo, dám đùa với trẫm! Cha ngươi là đàn ông thì đẻ sao được!

Cậu bé bèn đáp:

• Muôn tâu, vậy tại sao đức vua lại ra lệnh cho làng con phải nộp gà trống biết đẻ trứng ạ?

Vua bật cười, thầm khen cậu bé sáng dạ nhưng vẫn muốn thử tài cậu thêm lần nữa.

Hôm sau, nhà vua sai người đem đến nhà cậu bé một con chim sẻ nhỏ và ra lệnh cho cậu bé làm ba mâm cỗ. Cậu bé đưa cho sứ giả một chiếc kim khâu và nói:

• Xin ông về tâu đức vua rèn cho tôi chiếc kim này thành một con dao thật sắc để xẻ thịt chim.

Vua biết là đã tìm được người thông minh xuất chúng liền ban thưởng hậu hĩnh và cho cậu bé vào trường học để rèn luyện thành tài.

>>> Xem thêm: Truyện Cô bé quàng khăn đỏ và bài học vâng lời cha mẹ (song ngữ)

Thông điệp ý nghĩa từ câu chuyện Cậu bé thông minh

Nội dung câu chuyện Cậu bé thông minh được xây dựng xoay quanh hình tượng một cậu bé nghèo nhưng tài trí hơn người. Nhân vật chính không chỉ lanh lợi, ứng đối nhanh nhẹn, khéo léo mà còn có những cách giải quyết độc đáo trước những câu đố hóc búa. Truyện không chỉ mang lại niềm vui mà còn chứa đựng nhiều thông điệp, bài học ý nghĩa mà ba mẹ có thể dạy bé.

• Ca ngợi trí tuệ, sự thông minh và khuyến khích bé suy nghĩ sáng tạo, tìm cách giải quyết vấn đề một cách bình tĩnh, linh hoạt với các tình huống trong cuộc sống.

• Tự tin vào bản thân và dám nghĩ dám làm: Dù xuất thân nghèo khó nhưng cậu bé vẫn tự tin mình có thể lo liệu mọi việc, dám đứng trước vua và quan để trả lời. Từ đó dạy trẻ mạnh dạn, biết tin vào khả năng của mình.

• Khích lệ và nuôi dưỡng tinh thần học tập: Chính nhờ sự thông minh, cậu bé không chỉ được trọng thưởng mà còn giúp dân làng thoát tội, đất nước tránh giặc xâm lăng. Từ đó nhắc nhở trẻ chăm chỉ, nuôi dưỡng tinh thần học hỏi và rèn luyện tư duy mỗi ngày. Đây chính là hành trang quý giá để bé tự tin bước vào cuộc sống, trở thành người tài giỏi và có ích cho xã hội.

Hỏi đáp nhanh

1. Câu chuyện Cậu bé thông minh dạy bé bài học gì?

• Truyện ca ngợi trí tuệ, sự nhanh trí và khuyến khích trẻ tự tin, dám nghĩ dám làm. Đồng thời, câu chuyện nhấn mạnh tầm quan trọng của sự sáng tạo và tư duy linh hoạt trong giải quyết vấn đề.

2. Truyện Cậu bé thông minh có trong sách tiếng Việt lớp mấy?

• Truyện được đưa vào sách tiếng Việt lớp 3, thường dùng trong bài học về văn bản kể chuyện dân gian.

3. Câu chuyện Cậu bé thông minh thuộc thể loại gì?

• Đây là truyện cổ tích dân gian Việt Nam, thuộc nhóm truyện ca ngợi trí thông minh và sự tài trí của nhân vật.

4. Nội dung chính của truyện Cậu bé thông minh là gì?

• Truyện kể về một cậu bé nhà nông nghèo nhưng thông minh, nhiều lần giải đáp thử thách hóc búa của vua, giúp dân làng thoát nạn và được phong trạng nguyên.

5. Cha mẹ có nên kể truyện Cậu bé thông minh cho bé trước khi ngủ không?

• Có. Đây là truyện vừa hấp dẫn, dễ hiểu, vừa mang bài học giá trị, giúp trẻ phát triển tư duy, trí tuệ và sự tự tin.

Trên đây là câu chuyện Cậu bé thông minh theo hai phiên bản khác nhau, giúp bé vừa giải trí vừa rèn luyện tư duy nhanh nhẹn và học được bài học ý nghĩa về giá trị của trí tuệ, sự sáng tạo và cách ứng xử khéo léo. Ba mẹ hãy kể cho bé nghe mỗi tối để nuôi dưỡng trí thông minh và khích lệ tinh thần học hỏi của con nhé.

>>> Xem thêm: 7 dạng toán tư duy cho trẻ mầm non phát triển trí não hiệu quả