Truyện thần thoại Việt Nam theo chủ đề, 5 truyện hay nên đọc

Truyện thần thoại Việt Nam là những câu chuyện dân gian kỳ ảo, vừa khơi gợi trí tưởng tượng, vừa giúp hiểu về cội nguồn, văn hóa và tinh thần đoàn kết của dân tộc. Các câu chuyện thường xoay quanh những chủ đề như nguồn gốc vũ trụ, các hiện tượng tự nhiên, sự ra đời của con người, hay hình tượng các anh hùng thời “khuyết sử”: Thần trụ trời kể về vũ trụ, Mười hai bà mụ giải thích con người ra đời, Chuyện quả bầu lý giải nguồn gốc các dân tộc, còn Sơn Tinh – Thủy Tinh thể hiện khát vọng chinh phục thiên nhiên.

Truyện thần thoại Việt Nam là gì?

Truyện thần thoại Việt Nam là một trong những thể loại văn học dân gian lâu đời, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của dân tộc. Nội dung truyện thường xoay quanh các vị thần, những anh hùng dân gian, qua đó lý giải nguồn gốc vũ trụ, thiên nhiên, con người, muôn loài cũng như cội nguồn của dân tộc ta.

Không chỉ chứa đựng yếu tố kỳ ảo, thần thoại Việt Nam còn phản ánh khát vọng chinh phục tự nhiên, vươn lên trong cuộc sống, đồng thời khẳng định sức mạnh tinh thần đoàn kết và tình yêu nước của người Việt.

Các chủ đề truyện thần thoại Việt Nam

Kho tàng thần thoại Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng. Qua những hình ảnh, chi tiết kỳ ảo cùng lối kể sinh động và hấp dẫn, các câu chuyện thần thoại không chỉ chứa đựng giá trị văn hóa mà còn được trẻ em đặc biệt yêu thích.

Thông thường, thần thoại Việt Nam được chia thành một số chủ đề sau:

1. Truyện thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và hiện tượng tự nhiên

Đây là những câu chuyện đầu tiên mà người xưa giải thích sự hình thành của trời đất, các hiện tượng thiên nhiên gắn bó trực tiếp với đời sống sản xuất nông nghiệp. Qua đó, người xưa thể hiện sự tôn kính và khát vọng chinh phục, hòa hợp với thiên nhiên để phục vụ cuộc sống.

Một số truyện tham khảo: Thần trụ trời, Thần mưa, Thần sét, Mặt trăng và mặt trời, Sự tích sao hôm và sao mai…

>>> Xem thêm: Truyện cổ tích Cây tre trăm đốt: Bài học công bằng và lòng thật thà

2. Truyện thần thoại về nguồn gốc loài vật và cây cối

Các truyện về nguồn gốc loài vật và cây cối trong kho tàng thần thoại Việt Nam không chỉ lý giải sự ra đời của những con vật, loài cây quen thuộc, gắn bó mật thiết với đời sống nông nghiệp mà còn phản ánh khát vọng ngàn đời của người Việt về mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no và sự hòa hợp với thiên nhiên. Những câu chuyện thần thoại thú vị này giúp trẻ thêm yêu quê hương, gần gũi với thiên nhiên và trân trọng các loài vật, cây cối quanh mình.

Ba mẹ có thể tìm tên các truyện thần thoại Việt Nam chủ đề này để đọc cho bé mỗi ngày như: Sự tích dưa hấu, Thần lúa, Sự tích con muỗi, Cóc kiện trời, Sự tích con sam…

3. Truyện thần thoại về nguồn gốc loài người và dân tộc Việt Nam

Trong kho tàng thần thoại Việt Nam, mảng truyện về nguồn gốc loài người và dân tộc giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Đây không chỉ là những câu chuyện dân gian lý giải cách con người được hình thành và phát triển mà còn phản ánh khát vọng tìm về cội nguồn, nuôi dưỡng ý thức cộng đồng và tinh thần đoàn kết của người Việt.

Nổi bật trong nhóm này có truyện Thần Nông dạy người xưa biết cày cấy trồng trọt, Mười hai bà mụ giải thích sự ra đời của con người, Chuyện quả bầu kể về các dân tộc Việt Nam cùng bước ra từ một quả bầu mẹ hay Con rồng cháu tiên khẳng định người Việt cùng chung cội nguồn.

Những câu chuyện này còn giúp trẻ hiểu thêm về nguồn cội và quá trình hình thành dân tộc, sự gắn kết và tinh thần đoàn kết của người Việt từ ngàn đời nay.

>>> Xem thêm: Truyện Trí khôn của ta đây: Bài học trí tuệ hơn sức mạnh

4. Thần thoại về các anh hùng thời “khuyết sử”

Nhóm thần thoại về các anh hùng được xem là mảng đặc sắc nhất trong kho tàng truyện dân gian Việt Nam, ca ngợi sức mạnh phi thường, lòng dũng cảm và trí tuệ của người Việt xưa. Chẳng hạn như Sơn Tinh – Thủy Tinh kể về cuộc đấu trí và sức mạnh trong việc trị thủy, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt đánh giặc ngoại xâm hay Nữ thần nghề mộc tôn vinh tổ sư nghề nghiệp.

Không chỉ hấp dẫn bởi những chi tiết kỳ ảo, trẻ còn cảm nhận được tinh thần sáng tạo, khát vọng tự do và niềm tự hào dân tộc được gửi gắm trong từng trang truyện.

5. Thần thoại được truyền thuyết hóa và giao thoa với các thể loại khác

Trong quá trình phát triển, nhiều câu chuyện thần thoại Việt Nam dần được gắn liền với lịch sử, trở thành truyền thuyết, tiêu biểu là truyện về các vua Hùng, vừa mang yếu tố kỳ ảo, vừa phản ánh niềm tự hào dân tộc và sự tôn kính đối với tổ tiên.

Đồng thời, truyện thần thoại cũng không tồn tại tách biệt mà hòa quyện với nhiều thể loại khác như truyện cổ tích, ngụ ngôn hay cả truyện cười. Những tác phẩm như Cóc kiện Trời, Chử Đồng Tử mang đậm màu sắc huyền ảo gắn với tín ngưỡng; còn Trầu cau, Hòn vọng phu, Sao hôm và sao mai vừa thấm đẫm yếu tố thần thoại vừa phản ánh cuộc sống và tình cảm con người.

Điểm chung là những câu chuyện này giúp trẻ thêm yêu quê hương, tự hào, biết ơn tổ tiên, hiểu được sự gắn bó của con người với thiên nhiên và những bài học đạo đức ý nghĩa.

>>> Xem thêm: Câu chuyện bó đũa song ngữ: Bài học về tình thân và sức mạnh đoàn kết

Giới thiệu truyện thần thoại Việt Nam ngắn và ý nghĩa

1. Truyện thần thoại Việt Nam: Thần trụ trời

Ngày xưa, trời và đất dính liền vào nhau, khiến muôn loài phải sống trong bóng tối chật chội. Một vị thần đã dựng nên cây trụ trời khổng lồ, dùng sức mạnh nâng bổng bầu trời lên cao, tách trời và đất ra. Sau đó, thần phá trụ, tạo nên vũ trụ rộng rãi, trong lành và để lại những ngọn núi, quả đồi như ngày nay.

Ý nghĩa: Câu chuyện giúp trẻ hình dung cách người xưa tưởng tượng về sự hình thành vũ trụ và trái đất, từ đó nuôi dưỡng trí tò mò, ham tìm hiểu về thế giới xung quanh.

2. Truyện Thánh Gióng

Chuyện kể ngày xưa, ở làng Gióng có cậu bé đến ba tuổi vẫn chưa biết nói, biết cười. Nhưng khi nghe tin giặc Ân xâm lược, Gióng bất ngờ cất tiếng xin vua rèn cho ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt để đi đánh giặc. Từ đó, cậu ăn bao nhiêu cũng không no, lớn nhanh như thổi rồi hóa thành tráng sĩ khổng lồ.

Ra trận, Gióng cưỡi ngựa sắt phun lửa, vung roi quét sạch quân thù. Roi gãy, Gióng nhổ tre ven đường làm vũ khí. Khi giặc bị tiêu diệt, Gióng cưỡi ngựa bay thẳng lên trời. Sau đó được dân làng nhớ ơn thờ cúng, gọi là Phù Đổng Thiên Vương.

Ý nghĩa: Câu chuyện ca ngợi tinh thần yêu nước, sức mạnh phi thường và khát vọng bảo vệ quê hương của dân tộc ta. Hình tượng Thánh Gióng cũng gieo vào tâm hồn trẻ niềm tự hào dân tộc, lòng dũng cảm, yêu nước và ý thức bảo vệ quê hương.

>>> Xem thêm: Câu chuyện Ba lưỡi rìu: Bài học về lòng trung thực (truyện song ngữ)

3. Truyện thần thoại Việt Nam Mười hai bà mụ

Chuyện kể ngày xưa, người ta tin rằng mỗi đứa trẻ sinh ra đều được mười hai bà mụ nặn nên. Mỗi bà phụ trách một phần khác nhau, người nặn đầu, người nặn mắt, tay, chân, da, tóc… để tạo thành hình hài con người. Nhờ công lao của các bà mụ mà em bé mới được sinh ra đầy đủ, khỏe mạnh và lớn lên thành người.

Ý nghĩa: Câu chuyện giải thích sự hình thành và phát triển của con người theo cách nhìn dân gian. Qua đó, dạy bé biết trân quý sự sống, yêu bản thân và cảm nhận được sự kỳ diệu khi có một em bé chào đời.

4. Sự tích Sao hôm và sao mai

Ngày xưa, có hai anh em mồ côi cha mẹ, chỉ biết nương tựa và yêu thương nhau mà sống. Một ngày nọ, vì hoàn cảnh éo le, hai anh em bị người đời chia rẽ nên không thể sống cùng nhau nữa. Tình cảm tha thiết và thương nhớ nhau khôn nguôi nên khi mất đi, hai anh em biến thành hai ngôi sao trên trời. Người anh hóa thành sao hôm, xuất hiện vào lúc chiều tà, còn người em thành sao mai, lấp lánh lúc sáng sớm. Tuy không cùng xuất hiện một lúc, nhưng mỗi ngày, sao hôm và sao mai vẫn dõi theo nhau, như minh chứng cho tình cảm thủy chung, gắn bó không bao giờ phai nhạt.

Ý nghĩa: Câu chuyện giải thích sự xuất hiện của sao hôm và sao mai. Đồng thời ca ngợi tình cảm anh em gắn bó, thủy chung. Qua đó, trẻ em học được bài học biết yêu thương và trân trọng tình thân gia đình.

5. Chuyện quả bầu

Ngày xưa, có hai vợ chồng nghèo bắt được một con dúi lạ. Con dúi xin tha và báo trước sẽ có một trận đại hồng thủy, dặn họ khoét rỗng khúc gỗ to, tích trữ lương thực để tránh nạn. Hai vợ chồng nghe theo, thoát chết sau bảy ngày bảy đêm mưa lũ trong khi muôn loài đều bị cuốn trôi.

Ít lâu sau trận lũ, người vợ bỗng sinh ra một quả bầu lạ. Hai vợ chồng treo lên giàn bếp thì nghe có tiếng lao xao, cười nói vang ra từ bên trong. Lấy làm lạ, họ liền dùi quả bầu và thật kỳ diệu, từ trong quả bầu, từng nhóm người lần lượt bước ra. Người Khơ Mú nhanh nhảu ra trước nên bị dính than nên da hơi đen, tiếp đến là người Thái, người Mường, người Dao, người H’mông, người Ê-đê, người Ba Na, người Kinh… Từ đó, loài người sinh sôi, tạo thành các dân tộc anh em cùng chung sống trên đất nước ta.

Ý nghĩa: Truyện thần thoại Việt Nam này giải thích nguồn gốc của các dân tộc Việt Nam. Dù mỗi dân tộc có tiếng nói, phong tục riêng nhưng tất cả đều cùng chung một cội nguồn. Truyện nhắc nhở bé biết tôn trọng, đoàn kết, cùng nhau xây dựng cuộc sống hòa thuận, hạnh phúc như những người anh em trong một gia đình lớn.

Đọc truyện thần thoại Việt Nam thường xuyên giúp bé khám phá thế giới kỳ diệu, hiểu về nguồn cội và các giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đồng thời, trí tưởng tượng và niềm yêu thích đọc sách của con cũng được nuôi dưỡng mỗi ngày.

>>> Xem thêm: Top 20 + truyện cho bé 6 tuổi nổi tiếng và được yêu thích nhất